lot34
Nicolay (Türk Kadını)


Gravür… Femme Tvrqve Vestre a la Moresgvs (Türk Kadını)

İlk baskı bilgileri:

  • Sanatçı: Nicolas de Nicolay (Der Erst Theil von der Schiffart und Raisz in die Türckey und Gegen Orient beschriben durch H.N.Nicolai… Nüremberg, 1572. (*)
  • Gravürcü: Conrad Saldöerffer
  • İlk baskı tahta kalıptır. Tahta baskısı baskıdan sonra elle renklendirilmiştir.
  • 315 x 210 mm.
  • Monogram: BL

Gravürün alındığı eserin bilgileri:

  • L’Histoire de la Décadence de l’Empire Grec, et Establissement de Celvy des Turcs par Chalcondile Athenien” Paris, 1650.
  • Bakır baskı
  • Elle (döneminde) renklendirme, pigment boya (**)
  • 340 x 220 mm. (Çerçeveli:445 x 335 mm)
  • Monogram: M ij

(*) Osmanlı toplumunu yazı ve resimleriyle Avrupa’ya derli toplu ve canlı biçimde tanıtan ilk isim Nicolas de Nicolay’dır. Kitap, Avrupa moda dünyasında referans olur. 16. yüzyılın ikinci yarısında basılan giyim-kuşam albümlerinin büyük bir bölümü Türk kıyafetlerine ayrılır ve Nicolay’ın gravürleri kopyalanır. Tipik örnekler için bkz. J.J. Boissard’ın Habitus… (Metz, 1581), Abraham de Bruyn’un, Omnium pene… (1581) J. Amman’ın Gynae-ceum… (1582), Cesare Vecellio’nun Habiti… Kadın gravürlerinin peçesiz çizilmesi dikkat çekicidir.

(**) Koleksiyoner (gravürün sahibi) S.E’nin verdiği bilgiye göre kitap eline geçtiğinde, gravürün orijinal hali renkliydi. Kitap satışa sunulmadan önce –muhtemelen 1650 öncesi– elle renklendirilmiştir.

—+—

Türk Kadını gravürü, okuduğunuz katalog bilgileriyle ilk kez müzayedeye çıkıyor. Bilgileri başka mecralarda kullanmanız halinde Maarif Sahaf Antika Galerisini referans göstermenizi öneririz.

Açıklama

OSMANLININ İLK MATBU KIYAFET ALBÜMÜ

Nicolas de Nicolay, Kont d ’Aramont’un (*) başkanlığındaki Fransız heyetle 19 Eylül 1551’de İstanbul’a gelir. Heyetteki unvanı, kralın mabeyincisi ve coğrafyacısıdır (geograph ordinaire, valet de chambre).

Ülkesi Fransa’ya 1554 yılında döner ve 12 yıl sonra Kral II. Henri’nin izniyle  ‘Türkiye Seyahatnâmesi’ni yayınlar. Seyahatname, 1567 yılı Eylül ayında, “Les quatre premiers livres des Navigations et Peregrinations Orientales de N. de Nicolay. Avec les figures au naturel tant d ’hommes que de femmes selon la diversite des nations et de leur port, maintien et habits” başlığı ile Lyon’da basılır. Kitap, belgesellik – tarihi vesika – özelliği ile 16. yüzyıl seyahatnâmelerinin en başında yer alır. (**)

Kralın özel izin belgesinde temel hükümler şöyledir:

  • Seyahatnamede ne eksik ne fazla 60 desen – gravür bulunacaktır.
  • 60 gravür de metinden ayrı ve tek tek basılmayacaktır. Ayrı basılırsa, Nicolay’ın mührü aranacaktır.
  • Tahta ve metal blokların çizimine ve baskıya özen gösterilecek, basımevleri metne ve desenlere ek ve eksiltme yapamayacaktır.
  • Baskıda, tahta, bakır ve asitle gravür yapılabilecek başka madenlerin de kullanılması
    ayrıca şart koşulmuştur.
  • Gravürleri izinsiz basıp satanlar, hem Kral’a hem de Nicolay’a para cezası ödeyeceklerdir.

Seyahatname ve içerdiği gravürler öylesine popüler olur ki; kitabın 16. yüzyılın sonuna kadar her yıl, bazen aynı yılda iki veya dört kez, çeşitli Avrupa dillerinde ve hepsi resimli pek çok baskısı yapılır. (Nüremberg 1572, Anvers 1576, Venedik 1580, Londra 1585).

Nicolay’ın eserinin en önemli özelliği, Osmanlı İmparatorluğu’nu oluşturan ulusların ve farklı meslek gruplarının ilk defa resimlerini yapmış olması ve bu çizimlerin tahta kalıp gravürler halinde basılmış olmasıdır. Tüm gravürler elle renklendirilmiştir.

RESİM GÜNAH AMA…

Nicolay kitabında Türk giysilerini modelden ve aslına sadık kalarak kendisinin resmettiğini belirtir. Yazdıklarının ve çizdiklerinin doğruluğunu, yetkili kişilere sorarak sonuçlandırdığını vurgular. Örneğin, Barbaros Hayreddin Paşa’nın eski hadımlarından Ragusa’lı Zafer Ağa ile dostluk kurar. Zafer Ağa, iki sokak kadınını Bedesten’den aldığı giysilerle saraylı gibi süsler. İki kadın Nicolay’a modellik yapar. Bir sakayı resmini yapmak için en güzel giysileri ile elçiliğe davet eder. Saka, modellik işi için 20 akçe almadan elçilikten ayrılmayacağını söyler; sakanın ısrarı Nicolay’ın canını sıkar. (The Navigations, 1585, s. 112).

(*) D’Aramont’un heyetinde de Nicolay’ın yer alması tesadüf değildir. Kanuni Sultan Süleyman Fransa Kralı 1. François ile 1536 yılında ittifak anlaşması yapar. Hristiyan dünyasının “zambaklar ile hilal arasındaki günahkar birliktelik” olarak tanımladığı bu anlaşma, bazı tarihçilere göre Osmanlı’daki ilk kapitülasyon uygulamasıdır (N. Iorga, J. Matuz, Z. Arıkan). Fransa kapitülasyonlarının 1536 anlaşmasıyla değil 1569 yılında tesis edildiğini savunan tarihçiler de vardır (H. İnalcık). 1536 anlaşmasına ilişkin müsveddeler 1777’de yani de Aramont’un İstanbul seyahatinden 126 yıl sonra Kont de Saint-Priest tarafından şahsi evrakları arasında bulunur.

(**) Nicolay, 1535 yılında başlayarak 250 yıl devam eden Fransa – Osmanlı ittifakını tesis eden ikinci heyette yer alır. Heyet tam anlamıyla uzmanlaşmış kişilerden oluşur. Heyet, Osmanlı’yla ilgili (coğrafi, dini ritüeller, saray adetleri, doktorlar, konut – ticarethane mimarisi, meyveler, müzik, kanun düzeni, silahlar vb.) ne varsa tanımak ve tespit etmekle görevlidir. Nicolay da bilgileri yetkililerden doğrulayarak görevini hakkıyla yapar. Bu nedenle tüm desenler birebir gerçeğe uygundur.

Değerlendirmeler

Henüz değerlendirme yapılmadı.

“lot34
Nicolay (Türk Kadını)” için yorum yapan ilk kişi siz olun
WhatsApp chat