lot14
Melling (Mağlova Kemeri, 1809)

Açıklama

Antoine Ignace Melling (1763 – 1831)

Heykeltraş bir babanın oğlu olan Antoine Ignace Melling, Almanya’da (Karlsruhe’de) doğar, resim ve mimarlık eğitimi alır. Paris’te vefat eder.

19 yaşındayken İstanbul’a gelir. Danimarka büyükelçisi vasıtasıyla Osmanlı Padişahı III. Selim’in kız kardeşi Hatice Sultan’la tanışır. Bazı rivayetlere göre Hatice Sultanla özel ilişkisi de olur. Hatice Sultan için Ortaköy’deki sarayın iç kısmını ve bahçelerinin planını, ayrıca Defterdar burnunda neo-klasik yeni sarayı inşa eder, elbise ve mücevher tasarımları yapar.

III. Selim, Melling’i 1795’te saray mimarlığına atar. Hiçbir yabancıya tanınmayan imtiyazla sarayda oda tahsis edilir. III. Selim’in tüm saraylarına giriş izni verilir. Böylece saray çevresinde yaşayıp gözlemler yapma ve İstanbul’u – Boğaz’ı, çevre yöreleri ve de Osmanlı toplumunu çarpıcı üslupla resmetme imkanı bulur.

Melling, 1803 yılında Paris’e döner ve 1804’te Voyage Pittoresque’i broşür olarak yayınlar. Desenlerinin yayımı için 1809 yılında devrin en usta gravürcülerini atölyesinde toplar. Desenlerin kusursuz basılabilmesi için çok gayret gösterir. Açıklayıcı metinler için Melling, Lechevalier, P. Deval, Pouquevile, Lacretelle, Choiseul-Gouffier, Barbie de Bocage gibi bilirkişi ve uzmanlarla çalışır. Desenlerin hangi pozisyonda çizildiğine özel önem atfedilir. Gravürler 1819 yılına kadar fasiküller halinde yayınlanır.

Melling’in kitabı ve gravürleri dünyanın seçkin kütüphane ve koleksiyonlarda tutulmaktadır. (Atabey 798-799; Blackmer 1105; Brunet III, 1591; Lipperheide LB 41; Koç, İstanbul I 214; Weber 77.)

****

Mağlova Su Kemeri

Bugün İstanbul Sultangazi ilçe sınırları içinde yer alan Mağlova Kemeri, dünya su mimarisinin başyapıtlarından biri kabul ediliyor.  Camiler arasında Süleymaniye ve Selimiye’nin yeri ne ise, köprü ve su kemerleri arasında da Mağlova Kemeri de aynı kategoriye konuluyor.

Osmanlı arşivlerine göre 20 Eylül 1563’te İstanbul’da 24 saat süren şiddetli kasırga yaşanır, sel felaketi olur. Kırkçeşme Kemerleri büyük hasar görür. Ayvat ve Mağlova Kemeri büyük ölçüde, Uzun Kemer’in ise 16 gözü yıkılır. Bunun üzerine Mimar Sinan, Mağlova Kemerini ikinci kez inşa eder. Yeni bir sistem kullanan Mimar Sinan, kemerin ayaklarını iki ayrı piramit şeklinde genişletir. Uzmanlar, o dönemde bölgedeki akıntıya dayanacak bir kemerin inşa edilmesinin mucize olduğunu ifade ediyor.

36 metre yüksekliğinde ve 257 metre uzunluğunda olan kemer, iki katlıdır. Kemerin alt katında 8 büyük üst katında 8 küçük gözü bulunmaktadır. Alt katında bulunan gözlerden 4 tanesi diğerlerine nazaran daha büyük yapılmıştır. Genişlikleri 18,4 metredir. Üst katındaki orta 4 gözün genişlikleri ise 13,4 metredir. 2005 yılında 20 TL değerinde 5.000 adet Mağlova Kemeri Hatıra Parası basıldı. Mağlova, toplumsal muhalefete rağmen alt tarafında yapılan Alibey Barajı dolayısıyla üzengi taşına kadar su altında kaldı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) 2019 yılı Ekim ayında Kemerburgaz Kent Ormanı’nın yeniden düzenlerken Mağlova Su Kemerine de ilk kez yürüyerek erişim sağlandı. Mağlova Su Kemeri, İstanbul’a su taşımaya devam ediyor.